Có nên sử dụng phân chim yến để tạo mùi trong nhà nuôi yến

Nuôi yến hay nói đúng hơn là dẫn dụ yến về làm tổ là một quá trình lâu dài, đòi hỏi rất nhiều kỹ thuật, nhà nuôi yến ngoài đáp ứng những yêu cầu về nhiệt độ, độ ẩm, đối lưu,.... và đặc biệt là cần phải tạo mùi "sinh cảnh nhà yến" hay nói ngắn gọn hơn là tạo mùi nhà yến.

Mùi nhà yến là gì?

Phân chim yến ở môi trường tự nhiên, dưới tác động của các loài vi sinh vật có trong tự nhiên đã phân huỷ xác côn trùng tạo hổn hợp mùi đặc trưng tự nhiên của protein chuyển hóa thành các Acid Amin và có các mùi của các khí NH3, H2S, NO2 , NO, CO, CO2 trộn lẩn. Hổn hợp mùi này “ thoang thoảng mùi khí Amoniac, mùi tanh của nộI tạng côn trùng, mùi thơm của các Acid Amin, mùi trứng thối, mùi xác chim chết thối rửa, mùi vật chất hửu cơ đang còn trong quá trình phân huỷ và cuối cùng là mùi thối thủm của lông vủ ướt hầm hơi. Các mùi này được các chuyên gia gọi là mùi “ sinh cảnh trong nhà yến ”.

Môi trường trong nhà nuôi yến cần mùi "nhà yến"

Vì sao phải tạo mùi cho nhà nuôi yến?

Chim yến sinh ra và lớn lên đều quen thuộc với hổn hợp mùi “sinh cảnh trong nhà yến” mà chúng ta thường gọi là mùi nhà yến, chúng sẽ cảm thấy an toàn ở những nơi có mùi quen thuộc đó. Do vậy, các nhà nuôi yến cần phải tạo được hỗn hợp mùi này mới mong thu hút được chim về để ở và làm tổ sinh sản.

Làm sao để tạo mùi cho nhà nuôi yến?

Trong thời kỳ đầu trước năm 1996, ở Indonesia và Malaysia, phân chim yến tươi vẩn là nguồn nguyên liệu tạo mùi căn bản nhất trong nhà yến, ngày nay khi có Luật cấm không cho sử dụng phân chim yến, các công ty, các nhà làm kỹ thuật, các chủ nhà yến ở đây đã cho ra đời các sản phẩm mùi “sinh cảnh trong nhà yến” từ sự lên men tổng hợp các chất dinh dưỡng có trong cơ thể côn trùng, xác động vật, mỡ cá, hải sâm và trùn biển …

Ở Việt Nam, đa số kỹ thuật nhà yến đều sử dụng phân chim yến kết hợp với một số hóa chất tạo mùi  khác để tạo sinh cảnh nhà yến. Với cách này, chỉ cần sử dụng phân chim yến ngâm ủ với nước, thêm một số hóa chất khác (tùy thuộc vào từng kỹ thuật mà sử dụng những hóa chất khác nhau) rồi tạt lên tường, sàn nhà yến. (xem thêm Chú ý khi tạo mùi bầy đàn từ phân chim yến)

Tạo mùi trong nhà nuôi yến

Hiện nay, trên thị trường có khoảng 20 loại hóa chất để tạo mùi trong nhà yến như : Swiftlet Hormone Liquid, PW Cair, PW Super, PW Concentrate, Love Potion, Tanali Swiftlet Vinegar, Black Potion, Super Hormone, Aroma ,Tinh yến Hương,.... mới đây nhất là Tacali Plus . Phần lớn các sản phẩm này đã tạo mùi sinh cảnh nhà nuôi yến để lôi cuốn chim non về ở, mỗi sản phẩm được giới thiệu có một tính năng nổi trội.

Thế nhưng, việc sử dụng các hóa chất tạo mùi yêu cầu người kỹ thuật phải nắm rõ về đặt tính, vòng đời sinh trưởng của chim yến mới có thể phát huy tác dụng của nó. Như Hương tình Love Potion hay Super Hocmon có tác dụng kích thích động dục sinh sản nếu xịt lên thanh gỗ, tường thì làm sao có thể vào cơ thể chim yến để kích thích chim yến.

Có nên tiếp tục dùng phân chim yến để tạo mùi nhà cho nuôi yến?

Việc sử dụng phân chim yến để tạo mùi như lâu nay chúng ta vẫn thường dùng (ngâm ủ phân tươi và tạt lên tường, sàn nhà) đã mang lại hiệu quả trong việc dẫn dụ chim yến về ở, nhất là đối với những căn nhà mới. Thế nhưng, việc sử dụng với liều lượng bao nhiêu, thời gian như thế nào thì hoàn toàn chưa có một quy chuẩn cụ thể mà phụ thuộc vào từng kỹ thuật nhà yến, chủ nhà yến.

Phân chim yến được dùng để tạo mùi trong nhà yến

Như đã phân tích ở trên, phân yến khi phân hủy sinh ra các khí NH3, H2S, NO2 , NO, CO, CO2, nếu lạm dụng nó để tạo mùi có thể dẫn đến tình trạng nhà yến có nồng độ các khí trên quá cao gây nguy hiểm cho chim yến, đặc biệt là chim non. Ngoài ra,nồng độ chất khí này cao là nguyên nhân dẫn đến đổi màu của tổ yến, giảm chất lượng tổ yến.

Có thể vì những lý do trên mà ở những nước có truyền thống nuôi yến lâu đời như Malaysia, Indonexia đã ra lệnh cấm sử dụng phân chim yến để tạo mùi trong nhà yến. Các kỹ thuật nhà yến ở đây chuyển qua sử dụng những hóa chất được lên men tổng hợp. Và kết quả là tổ yến của những nước này trông trắng và đẹp, quan trong hơn hết là sản phẩm của họ đạt được các chỉ số về An toàn Vệ sinh thực phẩm (ATVSTP), tiêu chuẩn Oragnic, BIO,... để có thể xuất khẩu chính ngạch sang các thị trường có yêu cầu khắc khe về ATVSTP như Trung Quốc, Úc, Singapo...

Để nghề nuôi yến (dẫn dụ yến về làm tổ) Việt Nam phát triển, để tăng giá trị kinh tế cho sản phẩm tổ yến Việt Nam thì sản phẩm "tổ yến trong nhà" phải xâm nhập vào các thị trường nước ngoài như Trung Quốc, Mỹ, Úc,... bằng con đường xuất khẩu chính ngạch chứ không phải là "hàng xách tay" như hiện nay. Để làm được điều đó không còn cách nào khác là chúng ta phải "nuôi yến" theo tiêu chuẩn tiêu chuẩn Oragnic, BIO,.. mà bắt đầu từ việc tạo mùi trong nhà yến.

Và câu hỏi đặt ra cho các kỹ thuật nhà yến Việt Nam:

Chúng ta có nên tiếp tục dùng phân chim yến để tạo mùi trong nhà yến?

Tác giả bài viết rất mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp, bình luận về vấn đề này và cùng tìm ra hướng đi cho kỹ thuật nhà yến Việt Nam để có nghề nuôi yến phát triển bền vững.

Bài viết liên quan:

Xem thêm